22 Mart Dünya Su Gününde
“Suya Duyarlı, Sürdürülebilir Kentsel Dönüşüm” Önerileri
Büyük kısmı Akdeniz iklim kuşağında yer alan Türkiye, 21. Yüzyılda küresel İklim Değişimi’nin olumsuz etkilerinin yoğun biçimde hissedileceği ülkelerden biridir.İklim değişiminin etkilerini dengeleyen ve azaltan uyum tedbirlerinin dünya ile eş zamanlı olarak uygulamaya konarak 2053 yılı itibarı ile ülke Net Karbon Ayakizi’nin sıfırlanabilmesi için Su Sektörü ve SUKİ’ler ile ilgili aşağıdaki yasal, idari ve teknik yapılanma tedbirlerinin alınması gerektiği düşünülmektedir:
Cumhurbaşkanlığı hükümeti düzeyinde; Ulusal Su Kanunu’nun (İklim Değişimine Dirençlilik ile ilgili hususları da içermek üzere) acilen yasalaştırılması; ülke bütününde iklim değişimine uyum ve sera gazı azaltımı ile dirençliliğin artırılması; kentsel ve kırsal su-atıksu-yağmursuyu altyapısının Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (BM SKA)16 hedefleri ile uyumlu hale getirilmesi;
Bakanlıklar (ÇŞİ, Tarım Orman, Sağlık, İçişleri, Sanayi ve Teknoloji, Turizm) düzeyinde; ulusal politikalarla uyumlu üst ölçekli planlar geliştirilmesi; büyükşehirler dışındaki illerde Bütün-şehir yapılanmasına geçiş için gerekli yasal düzenleme altlığının hazırlanması; DASK ve tarım sigortaları kapsamının taşkın ve kuraklık afetlerini de içermek üzere genişletilmesine ilişkin yasal düzenleme altlığının hazırlanması;
Büyükşehir belediyeleri düzeyinde; alt ölçekli planlarda (İmar Planları, İçmesuyu Havzaları Koruma Planları, Dere ve Islah Planları vb.) İklim Değişimi etkilerine duyarlılık ve dirençliliği önceleyen kentlere özgü iklim eylem planlarının hazırlanması; SUKİ Temel Kanunu olan İSKİ Kanunu’nda, yağmursuyu hizmetlerinin de SUKİ’lerce yürütülmesine ilişkin düzenleme altlığının hazırlanması; Mülkiyeti İlçe ve Büyükşehir Belediyelerine ait olan yağmursuyu şebekeleri ile ıslah edilmiş dere/sanat yapılarının bedelsiz olarak SUKİ’lere devrinin yapılması; Su, Atıksu ve Yağmursuyu Yönetimi Master Planları Hazırlanması; çevre altyapı tesislerinin ivedilikle CBS ortamına alınması; su temini, atıksu arıtma ve yağmursuyu drenaj altyapı tesislerinin iklim değişimi etkilerine dirençli hale getirilmesi; yağmursuyu toplama ve dere ıslah sisteminde sürdürülebilir (yeşil) drenaj çözümleri ile entegrasyonun sağlanması; su tarifelerinin tam maliyet gerikazanımı esaslı ile belirlenmesi ve siyasi popülizm aracı olmaktan çıkarılması; kent içi derelerin taşkın yatağındaki yapıların, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında merkezi idarelerce, kaldırılarak ilgili belediyelerce yeşil-mavi koridorlar olarak düzenlenmesi;
İl ve İlçe Belediyeleri düzeyinde; Bütünşehir SUKİ’leri olarak hizmet görmek üzere Türkiye SUKİ Genel Müdürlüğü kurulması veya DSİ’nin bu amaca hizmet etmek üzere, özel yetkileri haiz bir kamu şirketi olarak, yeniden yapılandırılması ile ilgili çalışmalar yürütülmesi; Bütün Şehir Su-Atıksu-Yağmursuyu Master Planlarının hazırlanması;
İl Özel İdareleri düzeyinde; Kırsal alanlardaki su-atıksu-yağmursuyu altyapı yatırımlarının DSİ ile koordineli biçimde, BM SKA16 hedeflerine uygun olarak gerçekleştirilmesi.
Prof. Dr. İzzet Öztürk (İTÜ)
Su Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı, TÜBA Şeref Üyesi
