;

KAPTAN-I DERYÂ SADRAZAM, Cezayirli Gazi Hasan Paşa Çeşmesi (H.1191- M.1782) (Cerrah Mahmud Efendi Çeşmesi)

Büyükdere’de Çayırbaşı Caddesin’de Cerrah Mahmud Efendi Camii önündedir. İlk bânisi, camiininde banisi olan Kılıç Ali Paşa’nın cerrahı, Cerrah Mahmud Efendi’dir. Kitabesinden anlaşıldığı gibi Cezayirli Gazi Hasan Paşa çeşmeyi tamir ve su yollarını imar ettiröiştir.

Daha sonraki dönemlerde çeşitli tamirler gören çeşme, kesme taştan ampir uslubunda yapılmıştır. İlk yapısı ve tarzı hakkında bilgi yoktur. Beşik çatı ile örtülüdür. Yekpare mermer ayna taşını iki konsolla, iki parka mermer pâye üzerine outran ve kilit taşıda bir konsol formda olan dışarıya taşkın yuvarlak bir kemer çevirir. Mermer kitabe panousu ayna taşının tam ortasına yerleştirilmiştir. Kitabenin altında kabartma olarak yapılmış “ Bu çeşmede asla saka gedizi yoktur. 1197” ibaresi ve onun altında bir çıpa motifi yer alır.

“ İstanbul Çeşmeleri” adlı kitapta yer alan eski fotoğrafında musluk kısmı, teknesi ve seki taşları görülmeke ise de bugün mevcut değildir.

Suyu kesiktir. Ayna taşındaki kitabesi şöyledir:

“ Hâlâ Kapudan-ı Deryâ Cezair’li Gazi Hasan Paşa Hazretleti işbu çeşmenin ve mâ-i lezîzinin yollarının ta’mir-i küllî ile müceddeden tâ’mir-I küllî ile müceddeden tâ’mir ve termimine muvaffak olmalarıyla nâm-ı nâm-ı müşirîleri hayr ile tezkir olunmak niyaziyle bu mahalle işaret olunmuştur. (1197)