HALİL EFENDİ ÇEŞMESİ (H.1119- M.1707)

HALİL EFENDİ ÇEŞMESİ (H.1119- M.1707)

Üsküdar Selami Ali caddesi Toygar hamza sokağının köşesindeki Toygar Hamza Çelebi Camii önünde bulunan bu çeşme mermer kaplıdır.Basık bir kemer altında büyük bir kitabe taşı ve iki yanında tas koymağa mahsus iki hücre bulunan kabartma oymalarla süslü bir ayna taşı vardır. Lülesi koparılmış suyu kesilmiştir. Yanında hayvanlar sulamağa mahsus bir yalağı da bulunan tekne molozla doldurulmuştur. Eskiden Selâmsız yokuşunu çıkan arabaların hayvanları burada sulanmakta idi.
Çeşmenin biri yapılışına, diğeri tamirine ait olmak üzere iki kitabesi vardır. Kemerinin üst kısmında üç parça halindeki kitabe yapılışla alâkalı olup her parçada iki satır olmak üzere şöyledir:

“ Habbezâ Hacı Halil-i ehl-i hayr”

“ İtdi bu ayni hulûsiyle binâ”

“ Şad ola ruh-i Hüseyn’le Hasan”

“ Nûş idince teşnegân-ı safâ”

“ Fevziyâ dir lûlesi tarihini”

“ İçer isen âb-ı hayvan işte mâ”

 

Çeşmeyi yaptıran Matbah Emini Hacı Halil Efendidir. Kendisinin Üsküdar’da ve Eyüp’te daha başka çeşmeleri vardır. Kitabe şair Fevzi’ye aittir.
Kemerinin içindeki tamir kitabesi ise şöyledir:

“ Banisi oldu mukaddem çeşmenin Hacı Halil”

“ Nice dem nûş eyledi atşan bu âb-ı zemzemi”

“ Bir vakitoldu harab ol kalmadı sudan eser”

“ Hayr ile yâd olmuş iken olmadı çokdan beri”

“ Çaşnigir Ustayı yâd itmek için ehl-i zemin”

“ Mehd-i ulyâ-yı adalet eyledi ta’mirini”

“ Gel buyur iç oku bir fâtiha üç ihlâsile”

“ Kılasın Firdevs-i Ulyâ’da münasib meskeni”

“ Söyledi ta’mirine târihini gayet Nazif”

“ Kıldı câri Nâzenin Usta bu ayn-i zemzemi”

                                                              (1260)

Çeşmenin Çaşnigir Nâzenin Usta’nın ruhu için Bezmialem Valide Sultan tarafında tamir ettirildiği anlaşılmaktadır.