BEYHAN SULTAN ÇEŞMESİ (1219-1804)

BEYHAN SULTAN ÇEŞMESİ (1219-1804)

Arnavutköy Akıntı Burnu´nda sahil yolunda bulunan bu çeşme, 1950´li yıllarda caddenin genişletilmesi sırasında uygun bir yerde tekrar yapılması kaydıyla tamamen sökülmüştür. Çeşmeye ait sökülmüş parçaların 1970´li yıllarda Tevfikiye Camii´nin avlusunda yığılı bir şekilde bulunduğu tespit edilmiştir.

Büyükçe bir su haznesi olan Beyhan Sultan Çeşmesi, iki cepheli olarak inşa edilmiştir. Üzeri barok üslupta silme, süslemelerle bezeli olan ve tamamen mermer malzeme kullanılarak yapılmış bu çeşmenin asıl cephesi deniz tarafına bakıyordu ve aralarında sütunçeler bulunan barok kemerlerle üç bölüm halinde işlenmişti. Her bir bölümde rokoko kabartmalarla süslü aynataşı tekne ve lüle mevcuttu. Aynataşlarının üzerinde yer alan iki silme arasında celî ta´lik hatla hakkedilmiş, 1219/1804 tarihli üç kitabe bulunuyordu. Enderunlu Vâsıf´a ait birer kıtalık bu kitabelerden anlaşıldığı kadarıyla çeşmeyi III. Mustafa´nın kızı ve III. Selim´in kızkardeşi Beyhan Sultan yaptırmıştır.

Çeşmenin yan cephesi de aynı tarzda, fakat daha sade bir biçimde işlenmişti. Çeşmenin dışa taşkın saçak silmesinin üzerinde ise yine mermer malzemeden yapılmış bir korkuluk bulunmaktaydı. Çeşme yeniden yapılmış olup, kitabesi:

Âb-ı ruy-i saltanat Sultan Selim´in zâtını

Su gib kılmış aziz ü muhterem Perverdigâr

Devletinde eyledi inşa bu dil ân çeşmeyi

Hazreti Beyhan Sultan gibi bir âlî tebar

Eyleyüp bu cûy-i dilen havz-ı Kevser´den akın

Guy vermiş gelüp sûy-i akandide karâr

Vâsıfâ şayetse tahrir eylesem târîh-i tâm

Yaptı Beyhan Sultan âlâ tarh-ı dîl-cû çeşmesar

Ma bîhî´l maksudi şan hemşire-i şah-ı cihan

Mâye bahş-ı bahr u kân Sultan-ı ihsân – iştihar

Tab´-ı sâfı sûy-î hayra meyl edüp cûlar gibi

Su yerine etti bu hayrâta sîm ü zer nisâr

                                                           1219 h. / 1804 m