BAŞKADIN MEYDAN ÇEŞMESİ (H.1141- M.1728)

BAŞKADIN MEYDAN ÇEŞMESİ (H.1141- M.1728)

Üsküdar’da Doğancılar Caddesi üzerinde halen Halkevi olarak kullanılan Rüstem Paşa Mektebinin karşısında v İmrahor Camii’nin yakınında buluna bu çeşmenin esas cephesi mermerle kaplıdır. Lâle motifli bir rozet bunların üstünde kitabe taşı ve en üstte de stalâktitli bir kuşak bulunmaktadır.
Nedim’in dokuz beyitlik kasidesinin talik hatla kimin tarafından yazıldığına dair bir işaret yoktur. İ.H. Tanışık İstanbul Çeşmelerinde kitâbenin nâzımını Müderris be Mahmud Paşa Nâibi Nedim Ahmed Efendi olarak göstermiş iken aynı yazar “ İstanbul Ansiklopedisi”nde bunun Lâle Devri’nin meşhur şairi Nedim olduğunu kaydetmiş ve aslında on beyit olan metnin tamamını Nedim divanından aldığını ilave etmiştir. Kitabe şöyledir:

“ Hazret-i Sultan Ahmed Han-ı gerdün-mâye kim”

“ Âlemi eltaf-ü ihsaniyle ihya eyledi”

“ Fatih-i İran Şeh-i devran ki cûd-ü re’feti”

“ Üsküdar-ı âb-ı şîrin ile igna eyledi”

“ Suyu başından idüb icra o Hakan’ı kerim”

“ Ehl-i devlet ol sudan çok çeşme peydâ eyledi”

“ Başkadın Haretleri dahi bu zîbâ çeşmeyi”

“ Kendi maliyle yağub bir hayr-i vâlâ eyledi”

“ Bu mahalle âb-ı sâfiye kuti muhtaç idi”

“ Hakka şükr olsun bu ma’atşanı irva eyledi”

“ Nev reviş câri olub bu âb-ı saf-u dil-pezîr”

“ Teşnegânın dillerin eşvaka me’va eyledi”

“ Hak taalâ ol Şehin ikbalini efzun ide”

“ Kim der-i lûtfun cihan halkına me’va eyledi”

“ Çeşmenin bânisinin dahi kıla ömrün füzun”

“ Kim hulûs –i kulb ie bu hyari inşa eyledi”

“ Söyledi tarih-i itmamın anın kilk-i Nedim”

“ Başkadın bu çeşme-i vâlâyı icra eyledi”

(1141)

Kitabede bulunmayan ve Nedim Divanı’ndan alındığı söyleyen beyit de şudur:

“ Pek muallâ çeşmesar-i bî-adîl oldu hele”

“ Tarhını üstad haka kim dil-ârâ eyledi”

Çeşmeyi yaptıran Ahmed III’ün Başkadınıdır. Adı belirtilmemiştir.