BAHRİYE NEZARETİ ÇEŞMESİ (H.1333-M.1917)

BAHRİYE NEZARETİ ÇEŞMESİ (H.1333-M.1917)

Heybeliada Lozan Meydanı´nında bulunan çeşme hakkında Engin Özdeniz´in "İstanbul´daki Kaptan-ı Deryâ Çeşmeleri ve Sebilleri" kitabında verilen bilgi şöyledir:

Kesmetaş ve mermerden eklektrik üslûpta yapılmış hazneli, üç kanatlı bir meydan çeşmesidir. Orta kanat yan kanatlardan daha yüksek ve geniş tutularak vurgulanmıştır. Orta kanadın üzeri soğanbaşı kubbelidir. Saçak kısmı önde bir "C" kıvrımı şeklinde belirginleşmiş ve geniş tutulmuştur. Yan kanatlar ise düz çatılıdır. Saçak kısmının alt yüzleri madolyonlarla hareketlendirilmiştir. "C" kıvrımın ortasında yine oval bir madolyon bulunur. Köşelerde ikişer volütlü konsolla gövdeye geçilir. Ön cephede, sivri kemerli, ortasında istiridye kabuğu motifi bulunan çeşme nişi yer alır. Kemerin köşeliklerinde içi boş üçgenler ve ortasında bir kabara göze çarpar. Kemer ayakları birer mukarnos grubu ile içe doğru profillendirilmiştir. Bu mukarnos grubu altında kıvrık dal, rûmî ve ili palmetten oluşan birer kompozisyon bulunmaktadır. Hemen altında kaş kemerli ve köşelikleri kıvrık dâlve rûmilerle süslenen karşılıklı iki tas nişi yer alır. İstiridye nişinin üzengi seviyesi kademeli motif dizisi ile belerlenerek, mermer ayna taşına geçilir. Aynataşı; ince, yayvan dilimli, sağır kemerhe süslenmiştir. Kademeli olarak tekrarlanan bu kemer, musluk kısmında da görülmektedir. Mermer kurnası sağlam sade, musluğu kapartılmıştır. İki yan kanatta ise birer sivri kemerli niş süsleme ve cepheyi zenginleştirme amacı ile yapılmıştır. Silmelerle çerçevelenen bu nişlerin kartuş şeklinde belirtilen köşeliklerinin ortasında birer kabara yer alır. Çeşme haznesinin yan duvarlarına sivri kemerli birer çeşme nişi yapılmış olup günümüzde muslukları kopartılmıştır.

Çeşme 1917 yılında Bahariye Nezâreti tarafından yapılan bir törenle hizmete açılmıştır.

"İstanbul´daki Kaptan-ı Derya Çeşmeleri ve Şekilleri" Engin Özdeniz, sayfa 189