ABDÜLAZİZ HAN ÇEŞMESİ (H.1278- M.1861)

ABDÜLAZİZ HAN ÇEŞMESİ (H.1278- M.1861)

Taksim - Dolmabahçe arasında Gümüşsuyu Askeri Hastanesinin duvarında bulunduğu “ İstanbul Çeşmeleri”nde belirtilen bu çeşme halen mevcut değildir. Reşad Ekrem Koçu’nun “İstanbul Ansiklopedisi”nde verdiği bilgiden anlaşıldığına göre bu abidevî çeşme Gümüşsuyu’ndan Edirnekapı Şehitliği’ne nakledilmiştir. Çeşme halen Şehitliğin ana yollarından Cemal Gürsel ve Atatürk Caddeleri arasında bulunmaktadır. Üzerinde Lâtin harfleri ile yazılmış iki kitabe vardır. Sol taraftakinde:

“ Bu çeşme1862 senesinde Gümuşşuyu Askerî Hastanesi yanında inşa edilmiştir.”

Sağ tarafındakinde ise:

“ 1939 senesinde Şehitlik İmar Cemiyeti tarafından buraya naklolundu” denilmektedir.

Çeşme Ampir üslûbundadır. Zengin kabartma süsleri Batı motiflerinden oluşmaktadır. Teknesi iki yandaki seki hizalarından dışarıya hafif bombedir. Ayna taşının üstündeki kitabeliğinde:

“ Bin Türk bin basma bedeldir, ne mutlu Türküm diyene” yazılmıştır. Bu kitabe üzerinde eskiden bir tuğranın bulunması muhtemel bir madalyon içine de “ T.C.” harfleri konmuştur.

İ.H. Tanışık çeşmenin yok olan esas kitabesindeki tarih beytini şöyle nakletmektedir.

“ Su gibi atşana işrab eyle tarihin Senih”

“ Kıldı Han Abdülâziz icra beca âb-ı zülâl”

         (1278)

İ.H. Tanışık ayrıca “Mir’at-ı İstanbul’a atfen Ziyaeddin Abdülhamid Paşa tarafından yazıldığı anlaşılan iki buçuk kıtalık manzumenin tarih beytinide vermektedir:

“ Eyledim tebşir atşana Ziya tarihini”

“ Oldu cari gel Gümüşsuyu’nda iç âb-hayat”

Adı geçen Ziyaeddin Abdülhamid Paşa “Harabat” şairi Adan Valisi Ziya Paşa imiş.